هر رانندهای میداند که تعویض به موقع و انتخاب صحیح لاستیک تا چه اندازه در حفظ ایمنی، کنترل و مصرف سوخت موثر است. اما آیا تا به حال به اعداد و حروفی که با خطوط کوچک روی دیواره لاستیک حک شدهاند، توجه کردهاید؟ این اعداد به ظاهر پیچیده، در واقع شناسنامه کامل لاستیک شما هستند. دانستن معنی این علائم، شما را به یک خریدار هوشمند تبدیل میکند. در ادامه قصد داریم شما را با خواندن علائم روی لاستیک آشنا کنیم.
فهرست مطالب
عبارت روی لاستیک نشانه چیست؟
تمامی کارخانههای تولید لاستیک موظف هستند اعدادی را جهت انتقال سریع اطلاعات به خریدار روی تایر ثبت کنند. هر یک از این اعداد و حروف نشانگر یکی از ویژگیهای لاستیک است. یکی از مواردی که در راهنمای جامع خرید رینگ و لاستیک خودرو توصیه میشود به آن توجه کنید، خرید لاستیک کاملا مناسب با خودروتان است. پس در ادامه هر یک از این نشانهها را به صورت مجزا معرفی میکنیم تا زمان خرید دچار گمراهی نشوید.
حرف اول روی عبارت لاستیک
حرف اول روی لاستیک، مانند یک برچسب دستهبندی، نوع خودرو و کاربرد تایر را مشخص میکند. این حرف انگلیسی نشاندهنده کلاس وسیله نقلیهای است که لاستیک برای آن طراحی شده است. انتخاب اشتباه این حرف میتواند منجر به عملکرد ضعیف یا حتی خطرناک شود. انواع رایج حرف اول روی عبارت لاستیک عبارتند از:
- P: مخفف Passenger، برای خودروهای سواری معمولی مانند سدانها و هاچبکها مناسب است. این نوع لاستیکها تمرکز روی راحتی و مصرف سوخت پایین دارند.
- T: نشاندهنده Temporary یا موقت است. این لاستیکها معمولاً برای زاپاس (لاستیک یدکی) استفاده میشوند و نباید برای رانندگی طولانیمدت به کار روند، زیرا دوام کمتری دارند.
- LT: مخفف Light Truck، برای وانتهای سبک و برخی خودروهای شاسی بلند طراحی شده است. این لاستیکها تحمل وزن بیشتری دارند و برای باربری سبک مناسب هستند.
اولین عدد روی لاستیک
پس از حرف اول، اولین عدد ظاهر میشود که عرض لاستیک را به میلیمتر نشان میدهد. این عدد مستقیماً بر تعادل و چسبندگی خودرو تأثیر میگذارد. عرض بیشتر به معنای سطح تماس گستردهتر با جاده است که میتواند در پیچها و ترمزگیری مفید باشد، اما ممکن است مصرف سوخت را افزایش دهد. برای مثال، اگر عدد ۲۵۰ باشد، عرض لاستیک ۲۵ سانتیمتر است. انتخاب عرض مناسب با توجه به توصیههای سازنده خودرو ضروری است تا از مشکلات تعادلی جلوگیری شود.
عدد سوم بعد از علامت اسلش /
این عدد که پس از اسلش (/) قرار میگیرد، نسبت ارتفاع دیواره لاستیک به عرض آن را به صورت درصد بیان میکند. به عبارت سادهتر، نشاندهنده پروفیل یا ضخامت لاستیک است. برای محاسبه ارتفاع واقعی، عرض را در این درصد ضرب کرده و بر ۱۰۰ تقسیم کنید. مثلاً اگر عرض ۲۲۰ میلیمتر و نسبت ۸۰ باشد، ارتفاع دیواره حدود ۱۷۶ میلیمتر خواهد بود. لاستیکهای با پروفیل بالاتر گوشتیتر هستند و جذب ضربههای جاده را بهتر انجام میدهند که برای جادههای ناهموار ایدهآل است. در مقابل، پروفیلهای پایین برای خودروهای اسپرت مناسب هستند، زیرا مرکز ثقل را پایین میآورند و هندلینگ را بهبود میبخشند، اما ممکن است راحتی رانندگی را کاهش دهند.
حرف R
حرف R مخفف Radial است و نشاندهنده ساختار داخلی لاستیک است که از لایههای شعاعی تشکیل میشود. این ساختار استاندارد مدرن است و دوام، چسبندگی و مصرف سوخت بهتری نسبت به ساختارهای قدیمی (مانند Bias) ارائه میدهد. پس از R، عددی میآید که قطر رینگ را به اینچ نشان میدهد. برای مثال، R16 یعنی رینگ ۱۶ اینچی. انتخاب اندازه رینگ اشتباه میتواند باعث عدم تناسب با خودرو شود و حتی به سیستم تعلیق آسیب بزند. همیشه اندازه رینگ را با مشخصات خودرو مطابقت دهید.
آخرین عبارت روی لاستیک
آخرین بخش معمولاً ترکیبی از عدد و حرف است که شاخص بار و سرعت را نشان میدهد. این اطلاعات حیاتی برای ایمنی هستند، زیرا بیش از حد بار زدن یا سرعت رفتن میتواند منجر به ترکیدن لاستیک شود. شاخص بار حداکثر وزن قابل تحمل (در این مورد حدود ۴۵۰ کیلوگرم) را نشان میدهد. حرف سرعت (مانند S) حداکثر سرعت ایمن را مشخص میکند.
تاریخ تولید و انقضا لاستیک
لاستیکها مانند مواد غذایی، تاریخ انقضا دارند. معمولاً پس از ۴-۶ سال از تولید، حتی اگر استفاده نشده باشند، کیفیت خود را از دست میدهند و ممکن است ترک بخورند. تاریخ تولید با چهار رقم نمایش داده میشود: دو رقم اول هفته سال و دو رقم آخر سال میلادی. مثلاً ۲۰۲۱ یعنی هفته ۲۰ سال ۲۰۲۱. همیشه قبل از خرید، این عدد را چک کنید تا از تازه بودن لاستیک اطمینان حاصل شود.
ترکیبات مورد استفاده برای تولید لاستیک
برخی لاستیکها ترکیبات خاصی مانند سیلیکا یا کربن بلک دارند که دوام را افزایش میدهند. این اطلاعات معمولاً با نمادهایی مانند “Silica Compound” درج میشود. انتخاب لاستیک با ترکیبات مقاوم برای آبوهوای گرم ایران توصیه میشود.
عدد بعد از عبارت MAX PRESS
این عبارت حداکثر فشار باد مجاز را به PSI (پوند بر اینچ مربع) نشان میدهد. مثلاً ۴۴ PSI. فشار بیش از حد میتواند باعث سایش نامتوازن شود، در حالی که فشار کم ایمنی را کاهش میدهد. همیشه فشار را با گیج چک کنید.
فلش روی تایر
فلش جهت چرخش لاستیک را نشان میدهد. نصب برعکس آن میتواند دفع آب را مختل کند و خطر هیدروپلنینگ (لغزش روی آب) را افزایش دهد. در هنگام تعویض لاستیک، به این فلش توجه کنید.
حداکثر سرعت قابل تحمل لاستیک
یکی از کلیدیترین اطلاعات، کد سرعت است که با حروف انگلیسی نمایش داده میشود. این کد نشان میدهد لاستیک تا چه سرعتی میتواند بدون خطر گرم شدن بیش از حد یا آسیب دیدن کار کند. انتخاب کد سرعت پایینتر از نیاز خودرو میتواند خطرناک باشد. جدول زیر خلاصهای از کدهای رایج است:
|
کد سرعت لاستیک |
حداکثر سرعت مجاز برای لاستیک |
|
Y | ۳۰۰ کیلومتر بر ساعت |
| W |
۲۷۰ کیلومتر بر ساعت |
|
Z | ۲۴۰ کیلومتر بر ساعت به بالا |
| V |
۲۴۰ کیلومتر بر ساعت |
|
H |
۲۱۰ کیلومتر بر ساعت |
|
U | ۲۰۰ کیلومتر بر ساعت |
| T |
۱۹۰ کیلومتر بر ساعت |
|
S | ۱۸۰ کیلومتر بر ساعت |
| Q |
۱۶۰ کیلومتر بر ساعت |
|
N | ۱۴۰ کیلومتر بر ساعت |
|
M |
۱۳۰ کیلومتر بر ساعت |
| L |
۱۲۰ کیلومتر بر ساعت |
ترکیب عبارت S و M
اگر حروف S و M با هم ظاهر شوند (مانند M+S)، نشاندهنده قابلیت لاستیک برای مسیرهای برفی و گلآلود است. این لاستیکها آجهای خاصی دارند که آب و گل را بهتر دفع میکنند. برای مناطق کوهستانی یا زمستانی ایران، این نشانه بسیار مفید است.
شاخص UTQG برای بررسی کیفیت لاستیک ماشین
شاخص UTQG یا Uniform Tire Quality Grading استانداردی آمریکایی است که کیفیت لاستیک را در سه بعد ارزیابی میکند. این شاخص روی دیواره درج میشود و به خریداران کمک میکند تا لاستیکهای باکیفیتتر انتخاب کنند. درک UTQG میتواند تفاوت بین یک لاستیک ارزان اما کمدوام و یک سرمایهگذاری بلندمدت را نشان دهد.
سایش لاستیک (Treadwear)
این معیار با عددی مانند ۲۰۰ یا ۴۰۰ نمایش داده میشود و مقاومت در برابر سایش را نشان میدهد. عدد بالاتر به معنای دوام بیشتر است. برای مثال، Treadwear ۴۰۰ دو برابر Treadwear ۲۰۰ دوام دارد. در جادههای ایران با آسفالت ناهموار، انتخاب عدد بالای ۳۰۰ توصیه میشود.
چسبندگی لاستیک (Traction)
چسبندگی با حروف AA، A، B یا C رتبهبندی میشود. AA بهترین است و نشاندهنده ترمزگیری عالی در سطوح خیس. برای ایمنی در باران، حداقل A را انتخاب کنید.
مقاومت لاستیک در برابر گرما (Temperature)
این معیار با A، B یا C نشان داده میشود. A بیشترین مقاومت در برابر حرارت را دارد. در تابستانهای گرم ایران، لاستیک با رتبه A ضروری است تا از ذوب شدن یا ترکیدن جلوگیری شود.
چطور برای خودرو، لاستیک با سایز مناسب بخریم؟
انتخاب سایز اشتباه لاستیک میتواند به سرعتسنج، سیستم ABS و حتی مصرف سوخت آسیب بزند. بهترین راه، مراجعه به دفترچه راهنمای خودرو است که سایز توصیهشده را مشخص میکند. اگر دفترچه در دسترس نیست، پلاک کنار در راننده یا داخل کاپوت را چک کنید. این پلاک سایز استاندارد و فشار باد را نشان میدهد. همچنین، میتوانید از ابزارهای آنلاین یا مشاوره کارشناسان استفاده کنید. فراموش نکنید، تغییر سایز لاستیک بدون مشورت نمایندگیهای رسمی و مراکز معتبر فروش رینگ و لاستیک در تهران میتواند گارانتی خودرو را باطل کند.
سؤالات متداول
استفاده از لاستیک با شاخص سرعت بالاتر از حد مجاز خودرو چه تاثیری دارد؟
شاخص سرعت تایر نقش مهمی در کیفیت رانندگی و احساس امنیت راننده ایفا میکند. لاستیکهایی با شاخص سرعت بالاتری، در سرعتهای زیاد ثبات بیشتری دارند و کنترل خودرو را دقیقتر میکنند. انتخاب تایر با شاخص سرعت مناسب باعث بهبود عملکرد ترمزگیری شده و کمک میکند خودرو در زمان ترمز، مسافت کوتاهتری را طی کرده و سریعتر متوقف شود.
بهترین زمان برای تعویض لاستیک پس از تاریخ تولید چقدر است؟
توصیه کلی و ایمن این است که صرف نظر از میزان آج باقی مانده، لاستیکها را پس از 5 تا 6 سال از تاریخ تولید تعویض کنید. زیرا ترکیبات شیمیایی لاستیک در طول زمان، خاصیت خود را از دست میدهند و خطر ترکیدن افزایش مییابد.
منظور از TWI یا نشانگر سایش آج چیست؟
برآمدگیهای کوچکی هستند که در شیارهای اصلی آج لاستیک قرار دارند. اگر سطح آج لاستیک شما با این برآمدگیها هم سطح شود، نشاندهنده این است که آج لاستیک به حداقل حد قانونی یا ایمن خود رسیده است و باید فورا تعویض شود.
