در صورت پاره شدن تسمه ماشین چیکار باید کنیم؟

اگر ناگهان صدای عجیبی از موتور شنیدید، فرمان سفت شد یا خودرو به طور کامل خاموش شد، احتمالا تسمه ماشین شما پاره شده است. تسمه‌ها نقش مهمی در خودرو دارند و نیرو را بین اجزای مختلف توزیع می‌کنند. پاره شدن تسمه تایم یا تسمه دینام، یکی از اتفاقاتی است که ممکن است برای هر راننده‌ای رخ دهد. واکنش شما در لحظه پاره شدن تسمه ماشین، می‌تواند تفاوت بین یک تعمیر ساده چند صد هزار تومانی با یک تعمیر موتور چند ده میلیون تومانی باشد. در ادامه اقدامات حیاتی پس از پاره شدن تسمه تایم و تسمه دینام را بررسی می‌کنیم.

تسمه تایم و نشانه های پاره شدن آن

تسمه تایم معمولا زیر یک قاب پلاستیکی یا فلزی پنهان و دندانه‌دار است. وظیفه آن هماهنگ کردن چرخش میل‌لنگ (پیستون‌ها) با میل‌بادامک (سوپاپ‌ها) است. به زبان ساده، تسمه تایم تعیین می‌کند که سوپاپ‌ها چه زمانی باز و بسته شوند تا با پیستون‌ها برخورد نکنند.

روش تشخیص پاره شدن تسمه تایم چیست؟

پاره شدن تسمه ماشین یکی از خرابی های رایج خودرو است و شناخت نشانه‌های خرابی تسمه تایم بسیار مهم است زیرا استارت زدن در این زمان، آسیب جدی به موتور وارد می‌کند. علائم پاره شدن تسمه تایم عبارتند از:

• کاهش محسوس قدرت موتور: شاهد افت توان موتور و عملکرد ضعیف آن، به‌ ویژه هنگام شتاب‌گیری یا سربالایی‌ها خواهید بود.
• صداهای غیرمعمول: هنگام روشن‌ کردن یا کارکردن موتور، صداهایی مانند تق‌تق، کلیک یا سایش می‌شنوید.
• مشکل در روشن‌شدن: در صورت پارگی کامل تسمه تایم، موتور اصلاً استارت نمی‌خورد و روشن نمی‌شود.
• لرزش و ریپ زدن: موتور به‌ طور نامنظم کار می‌کند، می‌لرزد یا حین حرکت ریپ می‌زند.
• دود غیرعادی اگزوز: به دلیل اختلال در زمان‌بندی احتراق، دود بیش‌ از حد یا سیاه‌ رنگ از اگزوز خارج می‌شود.
• نوسان دور موتور: حتی در حالت درجا، دور موتور به‌ طور نامنظم کم و زیاد می‌شود که می‌تواند نشانه پارگی جزئی تسمه باشد.

اقدامات مهم پس از پاره شدن تسمه تایم

اگر پس از پس از پاره شدن تسمه تایم اقدامات ضروری را انجام دهید، خودرو شما کمترین میزان آسیب را می‌بیند. اقدامات ضروری که پس از پاره شدن تسمه تایم باید انجام دهید، عبارتند از:

1. ناگهانی ترمز نکنید!

با پارگی تسمه تایم، موتور قدرت انتقال به چرخ‌ها را از دست می‌دهد. ترمز شدید ممکن است کنترل خودرو را سخت کند. بهتر است پا را از روی گاز بردارید و اجازه دهید سرعت خودرو به تدریج کاهش پیدا کند.

2. خودرو را در مکانی امن خاموش کنید

فلاشرها را روشن کرده و خودرو را در مکانی امن پارک کنید. سپس ماشین را خاموش کنید تا آسیب بیشتری نبیند. 

3. ماشین را روشن نکنید

پس از پارگی تسمه تایم، استارت زدن یا روشن کردن مجدد موتور می‌تواند باعث برخورد قطعات داخلی و آسیب جدی به سوپاپ‌ها و بخش‌های دیگر موتور شود.

4. با امداد خودرو تماس بگیرید

در این شرایط نباید خودرو را حرکت دهید. با امداد خودرو یا حمل خودرو در تهران تماس بگیرید تا ماشین شما را به یک مکانیکی مطمئن منتقل کنند.

تسمه دینام و نشانه های پاره شدن آن

تسمه دینام معمولا جلوی موتور قرار دارد و کاملا قابل مشاهده است. وظیفه آن انتقال نیروی چرخشی موتور به قطعات جانبی زیر است:

• دینام (برای شارژ باتری)
• پمپ هیدرولیک فرمان
• کمپرسور کولر
• در بسیاری از خودروها واتر پمپ

روش تشخیص پاره شدن تسمه دینام چیست؟

تسمه دینام خودرو معمولا قطعه‌ی مقاومی است و به سختی خرابی می‌شود. اما موارد زیر نشانه‌های خرابی تسمه دینام خودروی شماست:

• روشن شدن چراغ باتری: در صورت پاره شدن این تسمه، دینام دیگر برق تولید نمی‌کند و باعث روشن شدن چراغ هشدار باتری در صفحه کیلومتر می‌شود.
• سفت شدن فرمان: در خودروهای هیدرولیک، پمپ هیدرولیک از کار می‌افتد و فرمان بسیار سخت می‌شود.
• قطع شدن باد کولر: کمپرسور کولر به واسطه تسمه دینام کار می‌کند. بنابراین اگر تسمه پاره شود، کولر از کار می‌افتد.
• بالا رفتن آمپر آب (خطرناک‌ترین نشانه): پمپ آب به وسیله تسمه دینام حرکت می‌کند. با پاره شدن تسمه دینام پمپ آب از کار می‌افتد و آب در سیستم خنک‌کننده موتور گردش پیدا نمی‌کند و در نتیجه موتور جوش می‌آورد. 
• صدای سوت یا جیرجیر: شنیدن صداهای غیرعادی از موتور، یکی دیگر از نشانه‌های پاره شدن تسمه دینام است. علت این صداهای غیرعادی لغزش تسمه فرسوده یا پاره شده است.

اقدامات مهم پس از پاره شدن تسمه دینام

پس از پاره شدن تسمه دینام موتور ماشین بلافاصله خاموش نمی‌شود. پس بسیار مهم است که با خونسردی کامل مراحل زیر را انجام دهید تا خودروی شما حداقل آسیب را ببیند.

1. خونسردی خود را حفظ کنید

در این شرایط خونسردی خود را حفظ کنید. کنترل فرمان را در دست نگه دارید و ناگهانی ترمز نکنید. سپس خودرو را در محلی امن خاموش کنید تا ادامه حرکت تسمه دینام به موتور و سایر قطعات آسیب وارد نکند. بهتر است برای جلوگیری از تصادف‌های ناگهانی فلاشرها را روشن کنید تا سایر رانندگان شما را ببینند.

2. بررسی اولیه را انجام دهید

با احتیاط کاپوت را بالا زده و وضعیت تسمه دینام را بررسی کنید. ببینید تسمه کاملاً پاره شده یا فقط آسیب دیده است و آیا نشانه‌های فرسودگی قبلی وجود دارد یا خیر.

3. با امداد خودرو تماس بگیرید

بهتر است با تسمه دینام پاره خودرو را حرکت ندهید. زیرا این کار ممکن است باعث آسیب جدی موتور، مثل سوختن واشر سرسیلندر یا تاب برداشتن سرسیلندر، شود. در این شرایط می‌توانید از مطمئن‌ترین امداد خودرو تهران کمک بگیرید. لیست بهترین امداد خودروها را می‌توانید در یدک دات کام پیدا کنید.

4. قطعات مرتبط به تسمه دینام را بررسی کنید

در زمان انتظار برای امداد خودرو، می‌توانید نگاهی هم به اجزای مرتبط با تسمه مانند پولی‌ها و هرزگردها بیندازید تا در صورت مشاهده مشکل، اطلاعات دقیق‌تری به امداد خودرو ارائه دهید.

بهترین زمان تعویض تسمه های ماشین

اگر می‌خواهید با شرایط پاره شدن تسمه تایم و تسمه دینام مواجه نشوید، باید آن‌ها را به موقع تعویض کنید. در ادامه بهترین زمان برای تعویض تسمه‌ها در خودروهای رایج ایرانی را بررسی می‌کنیم:

4 تفاوت مهم تسمه تایم و تسمه دینام

برای اینکه بدانید نشانه‌های پارگی تسمه مربوط به تسمه تایم است یا تسمه دینام، لازم است تفاوت این دو قطعه را بشناسید. در ادامه، چهار تفاوت مهم میان تسمه تایم و تسمه دینام را مرور می‌کنیم تا بتوانید هنگام بروز مشکل، تصمیم‌ها و اقدام‌های لازم را با آگاهی بیشتری انجام دهید.

سخن پایانی

پاره شدن تسمه ماشین اتفاقی است که با کمی دقت و نگهداری پیشگیرانه قابل اجتناب است. به یاد داشته باشید که هزینه خرید یک تسمه بسیار کمتر از هزینه تعمیر کامل موتور است. با انجام به موقع سرویس های دوره ای خودرو و تعویض به موقع تسمه‌ ماشین، امنیت سفر خود و سلامت خودرویتان را بیمه کنید. 

سوالات متداول

آیا می‌توان با تسمه دینام پاره شده رانندگی کرد؟
خیر، رانندگی در این حالت بسیار خطرناک است و امکان دارد کنترل فرمان را از دست بدهید. حتی باعث آسیب‌های جدی به موتور و سایر قطعات می‌شود.

عمر مفید تسمه دینام چقدر است؟
عمر مفید بر اساس کیلومتر (معمولا ۶۰ هزار) و زمان (معمولا ۳ تا ۴ سال) سنجیده می‌شود. حتی اگر ماشین شما در پارکینگ خوابیده باشد، بعد از ۴ سال باید تسمه تایم عوض شود چون لاستیک آن فاسد می‌شود.

اگر تسمه تایم را به موقع تعویض نکنیم، چه اتفاقی می‌افتد؟
جدی‌ترین مشکلی که عدم تعویض تسمه تایم به وجود می‌آورد، پاره شدن ناگهانی آن است. این اتفاق به موتور خودرو آسیب جدی می‌زند.